Nowogród

Szerokość geogr. N53.225593
Długość geogr. E21.878423
 
Dodany przez
 
Miejsce zawiera

Opis

Nowogród, osada miejska nad rzeką Narwią z lew. brzegu, naprzeciwko ujścia rzeki Pisi, pow. Łomżyński, gmina i parafia Nowogród.
Leży w malowniczem położeniu, na krawędzi wyżynywzniesienia 450 stóp npm, a 125 stóp nad poziom doliny nadrzecznej, szeroko tu się rozciągającej, z widokiem na Narew, mającą tu 320 stóp szerokości i na lasy dawnej puszczy nowogrodzkiej. Odległa 14 wiorst od Łomży, 133 wiorsty od Warszawy, posiada kościół prafialny murowany, dom przytułku dla ubogich, dwie synagogi, szkołę początkową, urząd gminny, 307 domów (3 murowane), 3078 mk. i 5589 mórg ziemi należącej do mieszczan; stacyję pocztową Łomża.
W 1807r. było tu 190 domów, w 1827r. 220 domów, w 1860r. 257 domów (2 mur.)i 2275 mieszkańców (1111 żyd.). Z zakładów fabrycznycj istniały tu 1860r. drobne fabryki grubego sukna ( z produkcją na 4000 rubli srebrem), 8 arbarni, cegielnia, fabryka mydła i świec. Ludność chrześcijańska trudni się rolnictwem.
Położenie samo przy zbiegu dwóchrzek, wskazuje iż w odległej starożytności istniała tu osada, a zapewne i gród. W 1379r. Ziemowit III ks. mazowiecki, dzieląc swe księstwo miedzy synów, nadaje Nowogród Janowi. W 1400r. założył tu ks. Janusz (Starszy) mazowiecki, kościół, a parafię utworzył w 1409r. Jakub, biskup płocki. Osada sama musiała być już wtedy miastem , gdyż Bolesław książę warszawski, wyszogrodzki i zakroczymski nadając w 1434r. prawo magdeburskie, potwierdził dawne przywileje. Pozwalając na zbudowanie łaźni, zastrzega sobie i następcom bezpłatną kąpiel raz w tygodniu,
Położonie nadrzeczne sprzyjając handlowi, przyczyniło się do wzrostu miasta, Nowogród leżał przy trakcie handlowym z Warszawy do Królewca. Według lustracyi z 1564 r. było 300 domów, 14 szewców, 16 kołodziejów. Inni rzemieślnicy, jako wolni od opłat, nie podani. W 1615 r, pożar zniszczył miasto, Według lustracyi z 1620 r. ogólny dochód wynosił 740 zł. 15 gr. Młynów na Narwi i Pisi było 17. Piwowarek 14, dających po beczce piwa (2 sądy) co kwartał do dworu, za beczkę dostają po 6 groszy. Piwowarowie zalewają na słód po 6 korcy, płacą od słodu piwnego i gorzałczanego po 9 groszy. Rybacy dają po 60 szczuk łokietnych, prócz czynszu. Szewcy, kołodzieje, bednarze, kowale, tessarzowie, przetacznicy, stelmachowie po 1 fl, 3 gr. płacą (Star. Polska, I, str. 639, wyd. 2). Władysław IV w 1637 r. nadaje mieszczanom wolne rybołówstwo na Narwi i Pisi. Maria Ludwika, ujęta pięknością położenia, zbudowała sobie nad Narwią, o 2 wiorsty w stronie płn.-zach. od miasta, siedzibę, zniszczoną przez Szwedów. Było to zapewne miejsce dawnego grodu książęcego.
Wolny wręb nadany w 1652 r. mieszczanom, pozwolił im szybko odbudować miasto. Powtórny pożar w 1778 r. zniszczył je do szczętu.
Za rządów pruskich, uspławnienie Pisi ożywiło ruch handlowy, który znowu upadł z chwilą utworzenia ks. warszawskiego i przeprowadzenia granicy, utrudniającej ruch handlowy, Mieszczan rolników tutejszych zwą gryczanami, od ulubionych im placków gryczanych. Gmina N. obejmuje tylko osadę miejską i należy do sądu gminnego okręgu II w Miastkowie. N. par, dek. łomżyński, ma 9420 dusz. Kościół obecny odbudowany w 1821 r, kaplica św. Ducha założona w 1609 r. przez mieszczan. Nowogródzkie starostwo niegrodowe, zwane także leśnictwem kupiskim, leżało w wpjew. mazowieckiem, w ziemi łomżyńskiej.
W 1771 roku zaliczały się doń wsie: Nowogród, Kupiski, Czerwone, Kąty, Zabiele i leśnictwo kupiskie, które posiadał Jerzy Mniszech, kasztelan krakowski, opłacając zeń kwarty 13182 złp. 7 gr. Na sejmie warszawskim z 1778—1775 Stany Rzplitej zapewniły dożywocie na temże stwie Antoniemu ks, Sułkowskiemu, w razie nastąpionej śmierci Mniszcha, Dobra rządowe Nowogród miały po 1831 roku 72,537 mr. obszaru, z czego po oddzieleniu majoratu, nadanego 1838 r. gonerałowi ks. Szachowskiemu, pozostało w 1854 roku ogólnej rozległości 45142 mr. tak w gruntach folwarcznych, jakoteż i włościańskich, a mianowicie; wójtostwo Lipniki 136 mr.; miasto i wójtostwo Nowogród 222 mr. probostwo Nowogród 10 mr.: las 14574 mr. odpadki leśne 4047 mr., past. 849 mr.; rzeka Narew 167 mr; rzeka Pisna_ 201 mr; wie Baba 2 gr. mr, 13 Baliki mr. 204 wś Bindużka mr. 245; wieś Brzezina al. Brzozowa 787mr. wS Czarnia mr. 1235; wś Dawia 240mr.; wś Dembniki mr 556.; wieś Dobry Las 2241 mr; wś Gawrychy 753 mr. ws Gaski 748 mr; wś Gietki 708 ar; wś Jankowo i Młodzianowo 256 mr; wś Krasny Borek 278 mr; wś Kuzie 1339 mr.; wś Lipniki 4529 mr.; wś Morgowniki 253 mr. wś Niksowizna 1069 mr.; wś Plewkowo ?97 mr; wś Popiołki 297 mr; wś Poręby 544 mr.; wieś Szafranki 2129 mr.; wieś Śliwiki 477 mr; wś Tartak 831 mr.; wś Złota Góra 129 mr; wś Korwki 252 mr.; wś Serwatki 267 mr; wś Skroda Ruda 722 mr.; wś Ptaki 104 mr.; wś Zrębiska 109 mr.; wś Jurki 187 mr; Piasutno 1101 mr. Majorat gen. Szachowskiego miał w 1854 r. 27395 mr. tak fol warcznych jak i włościańskich. Fol, Kupiski 1950 mr.; fol. i wójtostwo Łomżyca 176 mr. fol, Miastkowo 671 mr.; sołectwo Miastkowe 70 mr.; odpadki 449 mr.; Łąki Bartne 748 rar. | wody 282 mr.; osady służby leśnej 171 mr. lasy 6125,
W 1866 r. istniały na tym obszarze następne wsie: Kupiski os, 68, z gr. mr 2210; Miastkowo os. 27, s gr. mr. 812; Borzenica os 12, z gr. mr. 408; Jednaczewo os, 43 | gr. mr. 789; Szabłok os. 16, z gr, mr, 386 Łomżyca os. 35, z gr. mr. 1087; Mątwica os 68, z gr. mr. 2054; Bartkowizna os. 2, z gr. mr. 67; Kule os. 2, z gr. mr. 133; Rybaki os. 15, z gr. mr. 474; Kraska os. 23, z gr. mr 348; Janowo os. 50, z gr. mr. 151; Stanisławowo os. 35, z gr. mr. 713; Parzychy os. 10 z gr. mr. 151; Wyk os. 86, z gr. mr. 1601 Zbójna os. 98, z gr. 058; Gontarze os. 21, 2 gr. mr. 452; Pianki os. 44, z gr. mr. 720 Ossowiec os. 43, z gr. me. 791; Laski os. 60 z gr. mr. 1338; Rzym Tabory os. 12, zgr |mr. 307; Gąski os. 6, z gr. mr. 88; Gawrychy os. 23, z gr. mr. 178; Dobry Las os, 12, z gr mr. 23; Dębinki os. 39, z gr. mr. 206; Czarnia os. 10, z gr. mr. 13; Kuze os. 16, z gi mr. 5: Bindużki os. 6, z gr. mr. 22; Ruda Ossowiecka os. 14, z gr. mr. 380. Nowogrodzkie leśnictwo rządowe, zwane dawniej Łach: potem Kupiski, obejmuje lasy dawnej puszczy nowogrodzkiej, rozciągającej się po brzegach rz. Pisi i w nizinie rozległej, przerzniętej przez Skrwę i Rozogę. Lasy te zajmują 31,892 m.
Puszcza nowogrodzka była własnością królewską; istniał tu dwór myśliwski, W 1808 odkryto bursztyn na gruntach wsi: Lipniki, Dębe, Łyse, położonych nad rz, Skrwą. Prawo poszukiwania bursztynu we wszystkich wsiach leśnictwa Nowogród i Mały Płock wydzierżawiano od 1816 do 1845 r. i później od 1852 do 1854 za sumę od 20 do 750 rubli srebrem rocznie. Ogółem dochód wyniósł 6392 rs,.

OBJAŚNIENIE SKRÓCEŃ
najczęściej w tem dziele używanych.

Mapa miejsc

Odwołania

  1. Jakub Piaszczyński (1806)
  2. Petronela Serafin (ok. 1807)
  3. Konstancja Piaścińska (7 Luty 1809)
  4. Paweł Szymańczyk (7 Luty 1809)
  5. Rodzina Paweł Szymańczyk iKonstancja Piaścińska
    1. Paweł Szymańczyk
    2. Konstancja Piaścińska
  6. Katarzyna Piaścik (15 Luty 1809)
  7. Jakub Zysk (15 Luty 1809)
  8. Rodzina Jakub Zysk iKatarzyna Piaścik
    1. Katarzyna Piaścik
    2. Jakub Zysk
  9. Katarzyna Piaszczyk (30 Lipiec 1809)
  10. Rodzina Jakub Piaszczyk iKatarzyna Piaszczyk
    1. Katarzyna Piaszczyk
    2. Jakub Piaszczyk
  11. Jakub Piaszczyk (30 Lipiec 1809)
  12. Katarzyna Kozioł (3 Listopad 1809)
  13. Ignacy Piaszczyk (3 Listopad 1809)
  14. Rodzina Ignacy Piaszczyk iKatarzyna Kozioł
    1. Katarzyna Kozioł
    2. Ignacy Piaszczyk
  15. Andrzej Piasczyński (20 Listopad 1809)
  16. Rodzina Karol Piaszczyk iKatarzyna Piątek
    1. Katarzyna Piątek
    2. Karol Piaszczyk
  17. Katarzyna Piątek (4 Marzec 1810)
  18. Karol Piaszczyk (4 Marzec 1810)
  19. Marianna Wojtkiewicz (16 Sierpień 1810)
  20. Bartłomiej Piaszczyk (16 Sierpień 1810)
  21. Rodzina Bartłomiej Piaszczyk iMarianna Wojtkiewicz
    1. Bartłomiej Piaszczyk
    2. Marianna Wojtkiewicz
  22. Bonifacy Piaszczyk (22 Listopad 1810)
  23. Rodzina Bonifacy Piaszczyk iKatarzyna Klimaszewska
    1. Katarzyna Klimaszewska
    2. Bonifacy Piaszczyk
  24. Katarzyna Klimaszewska (22 Listopad 1810)
  25. Marianna Krajewska (10 Luty 1811)
  26. Benedykt Piaszczyk (10 Luty 1811)
  27. Rodzina Benedykt Piaszczyk iMarianna Krajewska
    1. Benedykt Piaszczyk
    2. Marianna Krajewska
  28. Katarzyna Gleba (ok. 1812)
  29. Andrzej Tomaszewski (2 Luty 1812)
  30. Rodzina Andrzej Tomaszewski iMałgorzata Piaścik
    1. Małgorzata Piaścik
    2. Andrzej Tomaszewski
  31. Małgorzata Piaścik (2 Luty 1812)
  32. Rodzina Bartłomiej Piaścik iRozalia Kijek
    1. Rozalia Kijek
    2. Bartłomiej Piaścik
  33. Bartłomiej Piaścik (7 Luty 1812)
  34. Rozalia Kijek (7 Luty 1812)
  35. Rodzina Wojciech Piaszczyński iElżbieta Piaszczyńska
    1. Elżbieta Piaszczyńska
    2. Wojciech Piaszczyński
  36. Wojciech Piaszczyński (25 Listopad 1812)
  37. Elżbieta Piaszczyńska (25 Listopad 1812)
  38. Franciszek Piaszczyński (15 Grudzień 1812)
  39. Stanisław Piasczyński (1814)
  40. Rodzina Jan Piaszczyński iKatarzyna Florczyk
    1. Jan Piaszczyński
    2. Katarzyna Florczyk
  41. Jakub Piaszczyński (8 Luty 1814)
  42. Jan Piaszczyński (8 Luty 1814)
  43. Katarzyna Florczyk (8 Luty 1814)
  44. Rodzina Józef Piaszczyk iKatarzyna Piaszczyk
    1. Józef Piaszczyk
    2. Katarzyna Piaszczyk
  45. Rozalia Tomaszczyk (20 Luty 1814)
  46. Rodzina Szymon Piaszczyk iRozalia Tomaszczyk
    1. Rozalia Tomaszczyk
    2. Szymon Piaszczyk
  47. Katarzyna Piaszczyk (20 Luty 1814)
  48. Józef Piaszczyk (20 Luty 1814)
  49. Szymon Piaszczyk (20 Luty 1814)
  50. Józef Piaszczyński (21 Luty 1814)
  51. Rodzina Józef Piaszczyński iHelena Szablak
    1. Józef Piaszczyński
    2. Helena Szablak
  52. Helena Szablak (21 Luty 1814)
  53. Adam Piaszczyński (22 Luty 1814)
  54. Marianna Kajka (ok. 1816)
  55. Łukasz Piasciński (1816)
  56. Ewa Błędos (11 Luty 1816)
  57. Rodzina Wojciech Piaścik iEwa Błędos
    1. Wojciech Piaścik
    2. Ewa Błędos
  58. Wojciech Piaścik (11 Luty 1816)
  59. Rodzina Mikołaj Piaszczyński iKlara Poreda
    1. Mikołaj Piaszczyński
    2. Klara Poreda
  60. Klara Poreda (18 Luty 1816)
  61. Rodzina Andrzej Piaścik iAgnieszka Barszcz
    1. Agnieszka Barszcz
    2. Andrzej Piaścik
  62. Agnieszka Barszcz (18 Luty 1816)
  63. Andrzej Piaścik (18 Luty 1816)
  64. Mikołaj Piaszczyński (18 Luty 1816)
  65. Rodzina Tomasz Kijek iKatarzyna Piaścik
    1. Katarzyna Piaścik
    2. Tomasz Kijek
  66. Tomasz Kijek (11 Listopad 1816)
  67. Katarzyna Piaścik (11 Listopad 1816)
  68. Józef Piaścik (16 Luty 1817)
  69. Rodzina Józef Piaścik iFranciszka Nosek
    1. Franciszka Nosek
    2. Józef Piaścik
  70. Franciszka Nosek (16 Luty 1817)
  71. Tomasz Piaszczyk (20 Sierpień 1818)
  72. Rodzina Tomasz Piaszczyk iRozalia Duda
    1. Rozalia Duda
    2. Tomasz Piaszczyk
  73. Rozalia Duda (20 Sierpień 1818)
  74. Katarzyna Flera (ok. 1819)
  75. Marianna Piaszczyk (14 Luty 1819)
  76. Rodzina Mikołaj Piaszczyk iMarianna Piaszczyk
    1. Mikołaj Piaszczyk
    2. Marianna Piaszczyk
  77. Mikołaj Piaszczyk (14 Luty 1819)
  78. Rodzina Jan Piaszczyński iFranciszka Parzych
    1. Jan Piaszczyński
    2. Franciszka Parzych
  79. Franciszka Parzych (19 Czerwiec 1819)
  80. Jan Piaszczyński (19 Czerwiec 1819)
  81. Mateusz Piaszczyk (23 Lipiec 1819)
  82. Rodzina Mateusz Piaszczyk iKatarzyna Charubin
    1. Mateusz Piaszczyk
    2. Katarzyna Charubin
  83. Katarzyna Charubin (23 Lipiec 1819)
  84. Maciej Kulas (ok. 1821)
  85. Piotr Lutrzykowski (ok. 1822)
  86. Stanisław Morze (1824)
  87. Marianna Walczyk (6 Luty 1825)
  88. Wojciech Piaścik (6 Luty 1825)
  89. Rodzina Wojciech Piaścik iMarianna Walczyk
    1. Wojciech Piaścik
    2. Marianna Walczyk
  90. Katarzyna Prusinowska (4 Luty 1827)
  91. Stanisław Piaścik (4 Luty 1827)
  92. Rodzina Stanisław Piaścik iKatarzyna Prusinowska
    1. Katarzyna Prusinowska
    2. Stanisław Piaścik
  93. Magdalena Olszewik (5 Wrzesień 1827)
  94. Petronela Serafin (12 Lipiec 1830)
  95. Józef Piaszczyński (12 Lipiec 1830)
  96. Rodzina Józef Piaszczyński iPetronela Serafin
    1. Petronela Serafin
    2. Józef Piaszczyński
  97. Marianna Piaszczyńska (28 Maj 1833)
  98. Rodzina Walenty Piaszczyński iMarianna Piaszczyńska
    1. Marianna Piaszczyńska
    2. Walenty Piaszczyński
  99. Walenty Piaszczyński (28 Maj 1833)
  100. Małgorzata Justyna Lipka (11 Czerwiec 1833)
  101. Ignacy Dardziński (ok. 1835)
  102. Michał Kuzia (29 Styczeń 1837)
  103. Rodzina Michał Kuzia iMarianna Piaścik
    1. Michał Kuzia
    2. Marianna Piaścik
  104. Marianna Piaścik (29 Styczeń 1837)
  105. Rodzina Walenty Piaszczyński iMarianna Kajka
    1. Walenty Piaszczyński
    2. Marianna Kajka
  106. Marianna Kajka (31 Styczeń 1837)
  107. Walenty Piaszczyński (31 Styczeń 1837)
  108. Anna Serwatko (29 Styczeń 1838)
  109. Rodzina Stanisław Piaszczyński iAnna Serwatko
    1. Anna Serwatko
    2. Stanisław Piaszczyński
  110. Stanisław Piaszczyński (29 Styczeń 1838)
  111. Marianna Ruchała (6 Listopad 1838)
  112. Rodzina Grzegorz Piaściński iMarianna Ruchała
    1. Grzegorz Piaściński
    2. Marianna Ruchała
  113. Grzegorz Piaściński (6 Listopad 1838)
  114. Rodzina Walenty Piaszczyński iMarianna Cybulska
    1. Marianna Cybulska
    2. Walenty Piaszczyński
  115. Marianna Cybulska (14 Listopad 1838)
  116. Walenty Piaszczyński (14 Listopad 1838)
  117. Rodzina Michał Piaściński iZuzanna Popiołek
    1. Michał Piaściński
    2. Zuzanna Popiołek
  118. Michał Piaściński (15 Styczeń 1839)
  119. Zuzanna Popiołek (15 Styczeń 1839)
  120. Rodzina Jakub Piaściński iEwa Nalewajko
    1. Jakub Piaściński
    2. Ewa Nalewajko
  121. Jakub Piaściński (4 Luty 1839)
  122. Ewa Nalewajko (4 Luty 1839)
  123. Katarzyna Skowrońska (7 Styczeń 1840)
  124. Rodzina Maciej Piaściński iKatarzyna Skowrońska
    1. Maciej Piaściński
    2. Katarzyna Skowrońska
  125. Maciej Piaściński (7 Styczeń 1840)
  126. Jan Piaściński (13 Lipiec 1840)
  127. Marianna Ptaszyńska (13 Lipiec 1840)
  128. Rodzina Jan Piaściński iMarianna Ptaszyńska
    1. Jan Piaściński
    2. Marianna Ptaszyńska
  129. Rodzina Józef Piaścik iMarianna Szymczyk
    1. Marianna Szymczyk
    2. Józef Piaścik
  130. Józef Piaścik (22 Luty 1841)
  131. Marianna Szymczyk (22 Luty 1841)
  132. Józef Piaściński (23 Luty 1841)
  133. Rodzina Józef Piaściński iMarianna Ruszczyk
    1. Marianna Ruszczyk
    2. Józef Piaściński
  134. Marianna Ruszczyk (23 Luty 1841)
  135. Stanisław Piaściński (11 Październik 1841)
  136. Rodzina Stanisław Piaściński iKatarzyna Flera
    1. Katarzyna Flera
    2. Stanisław Piaściński
  137. Katarzyna Flera (11 Październik 1841)
  138. Paweł Piaściński (31 Styczeń 1842)
  139. Rodzina Paweł Piaściński iMarcjanna Gadomska
    1. Marcjanna Gadomska
    2. Paweł Piaściński
  140. Rodzina Mikołaj Gadomski iMarianna Piascińska
    1. Mikołaj Gadomski
    2. Marianna Piascińska
  141. Mikołaj Gadomski (31 Styczeń 1842)
  142. Marianna Piascińska (31 Styczeń 1842)
  143. Marcjanna Gadomska (31 Styczeń 1842)
  144. Marcjanna Piarda (11 Listopad 1842)
  145. Rodzina Jan Piaściński iMarcjanna Piarda
    1. Jan Piaściński
    2. Marcjanna Piarda
  146. Jan Piaściński (11 Listopad 1842)
  147. Rodzina Józef Piaścik iBarbara Ostrowska
    1. Józef Piaścik
    2. Barbara Ostrowska
  148. Barbara Ostrowska (17 Luty 1844)
  149. Józef Piaścik (17 Luty 1844)
  150. Rodzina Stanisław Morze iMarianna Piaścińska
    1. Stanisław Morze
    2. Marianna Piaścińska
  151. Marianna Piaścińska (18 Listopad 1845)
  152. Stanisław Morze (18 Listopad 1845)
  153. Zachariasz Piaściński (24 Maj 1846)
  154. Katarzyna Gleba (24 Maj 1846)
  155. Rodzina Zachariasz Piaściński iKatarzyna Gleba
    1. Zachariasz Piaściński
    2. Katarzyna Gleba
  156. Maciej Kulas (10 Luty 1852)
  157. Rodzina Maciej Kulas iKatarzyna Piaścik
    1. Maciej Kulas
    2. Katarzyna Piaścik
  158. Katarzyna Piaścik (10 Luty 1852)
  159. Andrzej Piaścik (17 Październik 1854)
  160. Rozalia Piaścińska (24 Luty 1862)
  161. Rodzina Piotr Lutrzykowski iRozalia Piaścińska
    1. Piotr Lutrzykowski
    2. Rozalia Piaścińska
  162. Piotr Lutrzykowski (24 Luty 1862)
  163. Teofila Lutrzykowska (12 Maj 1863)
  164. Jan Lutrzykowski (1864)
  165. Felicjan Zuzga (6 Czerwiec 1865)
  166. Julian Sztachelski (1868)
  167. Rodzina Julian Sztachelski iRegina Piaszczyńska
    1. Julian Sztachelski
    2. Regina Piaszczyńska
  168. Julian Sztachelski (18 Styczeń 1899)
  169. Regina Piaszczyńska (18 Styczeń 1899)
  170. Jan Zaorski (9 Październik 1923)
  171. Rodzina Jan Zaorski iAdela Dobkowska
    1. Adela Dobkowska
    2. Jan Zaorski
  172. Adela Dobkowska (9 Październik 1923)